Edebiyat Akımları

 

Edebi akımları incelerken, her bir akımın yaşandığı zaman diliminin değişik olaylar ve bu olayların nedenleriyle dolu olduğu görülür. Hiçbir akım, kendiliğinden ortaya çıkmamıştır. Toplumların sosyal, siyasal ve ekonomik yapıları, beklenti ve beğenileri bu durumu doğrudan etkilemiştir.

Toplum içinde oluşup geliştiği göz önüne alındığında, sanatın da farklı olay ve düşüncelerden etkilenmesi kaçınılmaz olacaktır. Ayrıca her bir yazın akımının ortaya çıktığı dönemde, diğer sanat türleriyle ilişkisi, onları etkilemesi ya da onlardan etkilenmesi söz konusudur. Bütün bunlar toplumsal gelişim ve değişimden ayrı düşünülemez.

Bu akımlar Türk yazınında da etkili olmuşlardır; fakat akımların çıktığı toplum ile Türk toplumunun gerçekleri farklı olduğundan, akımların etkisi de kısa sürmüştür. Özellikle Tanzimat ve Servet-i Fünun yazar ve şairleri Fransızca bildiklerinden, Fransız yazınını yakından izlemişlerdir. O dönemin Türk şair ve yazarlarının yapıtlarında akımların etkilerini görmek olasıdır. Yine de bu durum, bir etkilenme olarak kalmıştır. Araştırmacılar, yazarları farklı akımların etkisinde gösterebilmişlerdir.

Dünya ve Türk edebiyatına etki eden başlıca edebî akımlar aşağıdaki gibidir:

Dadaizm
Egzistansiyalizm (Varoluşçuluk)
Ekspresyonizm (Dışavurumculuk)
Empresyonizm (İzlenimcilik)
Entüisyonizm (Sezgicilik)
Fütürizm (Gelecekçilik)
Hümanizm (İnsancılık)
Klasisizm
Kübizm
Natüralizm
Neoklasisizm
Parnasizm
Postmodernizm
Realizm (Gerçekçilik)
Romantizm (Coşumculuk)
Sembolizm (Simgecilik)
Sürrealizm (Gerçeküstücülük)